| Εξ ουρανού η σωτηρία... |
Μικρές, οικονομικές, αθόρυβες και αυτόνομες, οι μη-επανδρωμένες πτητικές συσκευές που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου, μπορούν να μας δώσουν πολύτιμες πληροφορίες, μαζί με μια ξεκάθαρη εικόνα από ψηλά, συμβάλλοντας στην καλύτερη διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Η δοκιμή τους στη πράξη, σε μεγάλη φωτιά πριν από λίγους μήνες στο Σχηματάρι, απέδειξε με τον καλύτερο τρόπο του λόγου το αληθές...
//
Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός, στις αρχές της δεκαετίας του '60, μου άρεσε ιδιαίτερα (με συνάρπαζε, είναι η σωστή λέξη) να διαβάζω εικονογραφημένες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας της εποχής.
Στις σελίδες τους γίνονταν διάφορα φοβερά, τρομερά και υπερφυσικά, στο πλαίσιο της δράσης, όλα άκρως γοητευτικά για τη φαντασία ενός δωδεκάχρονου...
Ένα απ' όσα μου είχαν κάνει μεγάλη εντύπωση, τότε, ήταν κάποιες μικρές αυτόνομες και μη-επανδρωμένες πτητικές συσκευές, ελικοπτερικού τύπου, που λειτουργούσαν σαν ένα «μάτι στον ουρανό», μεταδίδοντας με ραδιοσήματα (!) εικόνες στην οθόνη της τηλεόρασης (θυμηθείτε ότι δεν υπήρχαν ακόμα φορητοί υπολογιστές και πολύ περισσότερο «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα) του χρήστη τους.
Από τότε, πολύ νερό κύλησε στ' αυλάκι... Στα σαράντα και βάλε χρόνια που μεσολάβησαν, αυτές οι συσκευές σήμερα όχι μόνο δεν είναι επιστημονική φαντασία, αλλά - χάρη στην ωρίμανση της τεχνολογίας τους, που καλύπτει σωρεία εφαρμογών - μπαίνουν πια σιγά-σιγά στην καθημερινότητά μας, είτε αυτή έχει να κάνει με τον πόλεμο, είτε με την ειρήνη...
Μικρές, γρήγορες, με μεγάλη αυτονομία, σχεδόν αθόρυβες και πλήρως ελεγχόμενες, οι συσκευές αυτές έχουν σαν μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους το ότι δεν χρειάζονται πιλότο, άρα η όποια απώλεια σε περίπτωση εμπλοκής, είναι μόνο υλική και όχι ανθρώπινη, με ό,τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό από κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής πλευράς, καθώς στην αεροπορία δεν «μετράει» τόσο η απώλεια ενός αεροσκάφους, όσο του πιλότου πάνω στον οποίο έχουν γίνει πολύ περισσότερες επενδύσεις!
Τα τελευταία χρόνια, πάντως, βλέπουμε να πυκνώνουν οι «πολιτικές» εφαρμογές των UAV, ακολουθώντας το δρόμο του ραντάρ, του σόναρ, αλλά και του Internet όλα φτιάχτηκαν για τον πόλεμο, αλλά τα χαιρόμαστε στην ειρήνη. Και γιατί να μην τα χαρούμε, αφού έχουν τόσα πλεονεκτήματα;
Μπορούν να φανούν σωτήρια σε κάθε λογής σεισμούς, λιμούς, καταποντισμούς και κάθε μεγάλη φυσική καταστροφή (της φωτιάς, μη εξαιρουμένης περισσότερα γι' αυτήν στη συνέχεια), προσφέροντας «λύσεις εξ ουρανού» για τον έλεγχο, την επόπτευση, το συντονισμό και τη διαχείριση των κρίσεων, αλλά και των επιπτώσεών τους.
Αυτές οι μικρές πτητικές συσκευές, που απογειώνονται και προσγειώνονται κατακόρυφα, μπορούν να δεχτούν στο κάτω μέρος τους συστήματα λήψης (βίντεο με ζουμ και φωτογραφική μηχανή) ή μέτρησης (επιλογή ανάμεσα σε δεκάδες αισθητήρες για διαφορετικές εργασίες) και άμεσης μετάδοσης των αποτελεσμάτων σε κατάλληλους επίγειους σταθμούς
Έτσι, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αστυνόμευση των συνόρων ή κάποιων άλλων συγκεκριμένων περιοχών εντός ή εκτός πόλεων, για την παρακολούθηση της ακτογραμμής και της διακίνησης ναρκωτικών, για την προστασία του περιβάλλοντος, για τη μέτρηση έκλυσης ραδιενέργειας ή δηλητηριωδών αερίων, για τον έλεγχο της κατάστασης των οδών και της οδικής κυκλοφορίας, για την παρακολούθηση δικτύου υψηλής τάσης και υψικαμίνων και, βέβαια, για υψηλής ακρίβειας εφαρμογές χαρτογράφησης τείνοντας προς την αυτόματη χαρτογραφική μηχανή και μάλιστα, σε πραγματικό χρόνο.
Το μόνο όριο το οποίο γνωρίζουν οι εφαρμογές τους, είναι εκείνο της φαντασίας του χρήστη...
Αυτό είναι το μ-drones, στο οποίο συμμετέχουν πέντε φορείς και επιχειρήσεις από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ελλάδα, με στόχο την ανάπτυξη μη-επανδρωμένων πτητικών συσκευών, οι οποίες θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παρατήρηση και τον έλεγχο δημόσιων και ιδιωτικών σημείων εύκολα, φτηνά και αποτελεσματικά, χωρίς έντονη ανθρώπινη εμπλοκή η συσκευή, δηλαδή, θα πρέπει να πετάει σχεδόν μόνη της, όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά για να επιτρέπει στο χρήστη της να επικεντρώνει την προσοχή του σ' αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο: την επιτυχία της αποστολής του.
Λίγη εξοικείωση χρειάζεται μόνο με το τηλεχειριστήριο, ώστε ακόμα κι ένας αδαής να μπορέσει να την «πετάξει», αρκεί να προσέξει λίγο περισσότερο την προσγείωση και την απογείωση, που παραμένουν οι δυσκολότερες στιγμές κάθε πτήσης, είτε πρόκειται για ένα θηριώδες «τζάμπο» είτε για ένα μικρό, τηλεκατευθυνόμενο αερομοντέλο.
Αυτό που παρουσιάζει μεγαλύτερη δυσκολία στις ειρηνικές χρήσεις (γιατί, στις πολεμικές ο έλεγχος από το έδαφος είναι προφανώς στενότατος ενώ και οι συσκευές πετάνε σε μεγάλο ύψος, όπου δεν υπάρχουν εμπόδια), είναι η ικανότητά τους να ακολουθούν αυτόνομη προ-προγραμματιζόμενη πορεία σε ανοικτό χώρο, με τη βοήθεια GPS, και να αποφεύγουν - όπου και όταν χρειαστεί - σταθερά ή κινούμενα εμπόδια, είτε μεταβάλλοντας ανάλογα τη διαδρομή τους είτε αιωρούμενα προσωρινά σ' ένα σημείο, μέχρι να περάσει ο κίνδυνος.
Για να το καταφέρουν αυτό, όμως, χρειάζεται να αποκτήσουν κάποιας μορφής ευφυΐα, να μάθουν τι σημαίνει εμπόδιο και πώς μπορούν να το αποφύγουν. Μ' άλλα λόγια, χρειάζεται να γίνουν ιπτάμενα ρομπότ άλλωστε, η εταιρία που κατασκευάζει τις πτητικές μηχανές δεν ονομάστηκε τυχαία AirRobot...
Όπως μας εξήγησε η Κινέζα (που, όμως, εργάζεται στο πανεπιστήμιο Τούμπινγκεν της Γερμανίας) ερευνήτρια, Τσουνρόνγκ Γουάνγκ, η «εκπαίδευση» της συσκευής βασίζεται στα ερεθίσματα από ειδικούς αισθητήρες περιβάλλοντος, ανάλογους με αυτούς που συνατάμε σε αρκετούς εκπροσώπους του ζωικού βασιλείου.
Τα σήματά τους ενεργοποιούν πολύπλοκους αλγορίθμους που, με τη σειρά τους, επιτρέπουν στη συσκευή να αντιλαμβάνεται τα εμπόδια σε συνδυασμό με τη σχετική τους κίνηση ως προς αυτήν, ενεργώντας ανάλογα.
Από τη δική τους πλευρά, οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Έρευνας Λογισμικού (CEA LIST) της Γαλλικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (που χρειάζεται τα micro-drones ή μ-drones, όπως λέγονται οι συγκεκριμένες πτητικές συσκευές στη διεθνή ορολογία, για τον έλεγχο των πολλών πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας στη χώρα) τα μαθαίνουν να ακολουθούν μια δεδομένη πορεία για να φτάσουν στο στόχο τους.
Αυτά, στη συνέχεια, χρησιμοποιούν την ίδια διαδρομή για να επιστρέψουν στην αφετηρία τους, λειτουργώντας με ένα είδος «αυτόματου πιλότου».
Η πτητική συσκευή και το συναφές λογισμικό, που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο αυτού του έργου, δοκιμάστηκαν στην πράξη το περασμένο καλοκαίρι στο Σχηματάρι, σε μια από τις πιο μεγάλες φωτιές που ταλαιπώρησαν την Αττική.
Η από αέρος αναγνώριση και μάλιστα στη διάρκεια της νύχτας, όταν άλλα εναέρια μέσα - όπως αεροπλάνα και ελικόπτερα - απαγορεύεται να πετάξουν πάνω από το μέτωπο της φωτιάς, η παρακολούθηση της εξάπλωσής του σε πραγματικό χρόνο και η παροχή χρήσιμων στοιχείων στο Συντονιστικό Κέντρο για τον έλεγχό του, μέσω της αντικειμενικής και ορθολογικής κατανομής των πυροσβεστικών δυνάμεων, απέδειξαν με το παραπάνω τη χρησιμότητά του.
Δεν είναι καθόλου παράλογο, λοιπόν, να εξετάζει η Πυροσβεστική Υπηρεσία την πιθανότητα ένταξης τέτοιων συσκευών στα μέσα που έχει στη διάθεσή της.
Η τεχνολογία είναι εδώ, για να μας βοηθήσει ακόμα μια φορά θα την αφήσουμε, άραγε, να το κάνει;
Πηγή: http://www.psmn.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=519&Itemid=1
Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός, στις αρχές της δεκαετίας του '60, μου άρεσε ιδιαίτερα (με συνάρπαζε, είναι η σωστή λέξη) να διαβάζω εικονογραφημένες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας της εποχής.
Στις σελίδες τους γίνονταν διάφορα φοβερά, τρομερά και υπερφυσικά, στο πλαίσιο της δράσης, όλα άκρως γοητευτικά για τη φαντασία ενός δωδεκάχρονου...
Ένα απ' όσα μου είχαν κάνει μεγάλη εντύπωση, τότε, ήταν κάποιες μικρές αυτόνομες και μη-επανδρωμένες πτητικές συσκευές, ελικοπτερικού τύπου, που λειτουργούσαν σαν ένα «μάτι στον ουρανό», μεταδίδοντας με ραδιοσήματα (!) εικόνες στην οθόνη της τηλεόρασης (θυμηθείτε ότι δεν υπήρχαν ακόμα φορητοί υπολογιστές και πολύ περισσότερο «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα) του χρήστη τους.
Από τότε, πολύ νερό κύλησε στ' αυλάκι... Στα σαράντα και βάλε χρόνια που μεσολάβησαν, αυτές οι συσκευές σήμερα όχι μόνο δεν είναι επιστημονική φαντασία, αλλά - χάρη στην ωρίμανση της τεχνολογίας τους, που καλύπτει σωρεία εφαρμογών - μπαίνουν πια σιγά-σιγά στην καθημερινότητά μας, είτε αυτή έχει να κάνει με τον πόλεμο, είτε με την ειρήνη...
Οι δυο όψεις των UAV
Γιατί, όπως θα περίμενε κανείς, οι πρώτοι που έσπευσαν να εκμεταλλευτούν (με την πραγματική και τη μεταφορική σημασία της λέξης), τις σπουδαίες δυνατότητες των σύγχρονων μη-επανδρωμένων πτητικών συσκευών (γνωστών και ως UAV, από τα αρχικά των λέξεων Unmanned Aerial Vehicle), είναι οι... στρατηγοί!Μικρές, γρήγορες, με μεγάλη αυτονομία, σχεδόν αθόρυβες και πλήρως ελεγχόμενες, οι συσκευές αυτές έχουν σαν μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους το ότι δεν χρειάζονται πιλότο, άρα η όποια απώλεια σε περίπτωση εμπλοκής, είναι μόνο υλική και όχι ανθρώπινη, με ό,τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό από κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής πλευράς, καθώς στην αεροπορία δεν «μετράει» τόσο η απώλεια ενός αεροσκάφους, όσο του πιλότου πάνω στον οποίο έχουν γίνει πολύ περισσότερες επενδύσεις!
Τα τελευταία χρόνια, πάντως, βλέπουμε να πυκνώνουν οι «πολιτικές» εφαρμογές των UAV, ακολουθώντας το δρόμο του ραντάρ, του σόναρ, αλλά και του Internet όλα φτιάχτηκαν για τον πόλεμο, αλλά τα χαιρόμαστε στην ειρήνη. Και γιατί να μην τα χαρούμε, αφού έχουν τόσα πλεονεκτήματα;
Μπορούν να φανούν σωτήρια σε κάθε λογής σεισμούς, λιμούς, καταποντισμούς και κάθε μεγάλη φυσική καταστροφή (της φωτιάς, μη εξαιρουμένης περισσότερα γι' αυτήν στη συνέχεια), προσφέροντας «λύσεις εξ ουρανού» για τον έλεγχο, την επόπτευση, το συντονισμό και τη διαχείριση των κρίσεων, αλλά και των επιπτώσεών τους.
Αυτές οι μικρές πτητικές συσκευές, που απογειώνονται και προσγειώνονται κατακόρυφα, μπορούν να δεχτούν στο κάτω μέρος τους συστήματα λήψης (βίντεο με ζουμ και φωτογραφική μηχανή) ή μέτρησης (επιλογή ανάμεσα σε δεκάδες αισθητήρες για διαφορετικές εργασίες) και άμεσης μετάδοσης των αποτελεσμάτων σε κατάλληλους επίγειους σταθμούς
Έτσι, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αστυνόμευση των συνόρων ή κάποιων άλλων συγκεκριμένων περιοχών εντός ή εκτός πόλεων, για την παρακολούθηση της ακτογραμμής και της διακίνησης ναρκωτικών, για την προστασία του περιβάλλοντος, για τη μέτρηση έκλυσης ραδιενέργειας ή δηλητηριωδών αερίων, για τον έλεγχο της κατάστασης των οδών και της οδικής κυκλοφορίας, για την παρακολούθηση δικτύου υψηλής τάσης και υψικαμίνων και, βέβαια, για υψηλής ακρίβειας εφαρμογές χαρτογράφησης τείνοντας προς την αυτόματη χαρτογραφική μηχανή και μάλιστα, σε πραγματικό χρόνο.
Το μόνο όριο το οποίο γνωρίζουν οι εφαρμογές τους, είναι εκείνο της φαντασίας του χρήστη...
Το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον
Λογικό ήταν, λοιπόν, οι ως τώρα ανεξάρτητες προσπάθειες (ο Βασίλης Φωτεινόπουλος, ο άνθρωπος που πρώτος μάς μίλησε γι’ αυτό το θέμα, ασχολείται με τα μη-επανδρωμένα την τελευταία δεκαετία...) να μπουν κάποια στιγμή κάτω από την «ομπρέλα» ενός ευρωπαϊκού έργου, στο πλαίσιο του 6ου Προγράμματος Πλαισίου, με συγκεκριμένα παραδοτέα.Αυτό είναι το μ-drones, στο οποίο συμμετέχουν πέντε φορείς και επιχειρήσεις από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ελλάδα, με στόχο την ανάπτυξη μη-επανδρωμένων πτητικών συσκευών, οι οποίες θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παρατήρηση και τον έλεγχο δημόσιων και ιδιωτικών σημείων εύκολα, φτηνά και αποτελεσματικά, χωρίς έντονη ανθρώπινη εμπλοκή η συσκευή, δηλαδή, θα πρέπει να πετάει σχεδόν μόνη της, όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά για να επιτρέπει στο χρήστη της να επικεντρώνει την προσοχή του σ' αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο: την επιτυχία της αποστολής του.
Ένα ιπτάμενο ρομπότ
Η πτητική συσκευή από μόνη της ίσως να μην είναι κάτι το εξωπραγματικό: ζυγίζει περίπου ένα κιλό, η διάμετρός της είναι κάτω από ένα μέτρο, μπορεί να φέρει «φορτίο» 200 γραμμαρίων και η αυτονομία της αγγίζει τη μια ώρα πτήσης.Λίγη εξοικείωση χρειάζεται μόνο με το τηλεχειριστήριο, ώστε ακόμα κι ένας αδαής να μπορέσει να την «πετάξει», αρκεί να προσέξει λίγο περισσότερο την προσγείωση και την απογείωση, που παραμένουν οι δυσκολότερες στιγμές κάθε πτήσης, είτε πρόκειται για ένα θηριώδες «τζάμπο» είτε για ένα μικρό, τηλεκατευθυνόμενο αερομοντέλο.
Αυτό που παρουσιάζει μεγαλύτερη δυσκολία στις ειρηνικές χρήσεις (γιατί, στις πολεμικές ο έλεγχος από το έδαφος είναι προφανώς στενότατος ενώ και οι συσκευές πετάνε σε μεγάλο ύψος, όπου δεν υπάρχουν εμπόδια), είναι η ικανότητά τους να ακολουθούν αυτόνομη προ-προγραμματιζόμενη πορεία σε ανοικτό χώρο, με τη βοήθεια GPS, και να αποφεύγουν - όπου και όταν χρειαστεί - σταθερά ή κινούμενα εμπόδια, είτε μεταβάλλοντας ανάλογα τη διαδρομή τους είτε αιωρούμενα προσωρινά σ' ένα σημείο, μέχρι να περάσει ο κίνδυνος.
Για να το καταφέρουν αυτό, όμως, χρειάζεται να αποκτήσουν κάποιας μορφής ευφυΐα, να μάθουν τι σημαίνει εμπόδιο και πώς μπορούν να το αποφύγουν. Μ' άλλα λόγια, χρειάζεται να γίνουν ιπτάμενα ρομπότ άλλωστε, η εταιρία που κατασκευάζει τις πτητικές μηχανές δεν ονομάστηκε τυχαία AirRobot...
Όπως μας εξήγησε η Κινέζα (που, όμως, εργάζεται στο πανεπιστήμιο Τούμπινγκεν της Γερμανίας) ερευνήτρια, Τσουνρόνγκ Γουάνγκ, η «εκπαίδευση» της συσκευής βασίζεται στα ερεθίσματα από ειδικούς αισθητήρες περιβάλλοντος, ανάλογους με αυτούς που συνατάμε σε αρκετούς εκπροσώπους του ζωικού βασιλείου.
Τα σήματά τους ενεργοποιούν πολύπλοκους αλγορίθμους που, με τη σειρά τους, επιτρέπουν στη συσκευή να αντιλαμβάνεται τα εμπόδια σε συνδυασμό με τη σχετική τους κίνηση ως προς αυτήν, ενεργώντας ανάλογα.
Από τη δική τους πλευρά, οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Έρευνας Λογισμικού (CEA LIST) της Γαλλικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (που χρειάζεται τα micro-drones ή μ-drones, όπως λέγονται οι συγκεκριμένες πτητικές συσκευές στη διεθνή ορολογία, για τον έλεγχο των πολλών πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ενέργειας στη χώρα) τα μαθαίνουν να ακολουθούν μια δεδομένη πορεία για να φτάσουν στο στόχο τους.
Αυτά, στη συνέχεια, χρησιμοποιούν την ίδια διαδρομή για να επιστρέψουν στην αφετηρία τους, λειτουργώντας με ένα είδος «αυτόματου πιλότου».
Στο μέτωπο της φωτιάς
Η αντιμετώπιση μιας δασικής πυρκαγιάς, ιδιαίτερα όταν έχει πάρει διαστάσεις, είναι μια από τις δυσκολότερες δοκιμασίες εδώ στην Ελλάδα, έχουμε «πικράν εμπειρίαν» και έχουμε βιώσει ακόμα πιο πικρά αποτελέσματα... Τι καλύτερο πεδίο δοκιμής, λοιπόν, για τις δυνατότητες του μ-drone;Η πτητική συσκευή και το συναφές λογισμικό, που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο αυτού του έργου, δοκιμάστηκαν στην πράξη το περασμένο καλοκαίρι στο Σχηματάρι, σε μια από τις πιο μεγάλες φωτιές που ταλαιπώρησαν την Αττική.
Η από αέρος αναγνώριση και μάλιστα στη διάρκεια της νύχτας, όταν άλλα εναέρια μέσα - όπως αεροπλάνα και ελικόπτερα - απαγορεύεται να πετάξουν πάνω από το μέτωπο της φωτιάς, η παρακολούθηση της εξάπλωσής του σε πραγματικό χρόνο και η παροχή χρήσιμων στοιχείων στο Συντονιστικό Κέντρο για τον έλεγχό του, μέσω της αντικειμενικής και ορθολογικής κατανομής των πυροσβεστικών δυνάμεων, απέδειξαν με το παραπάνω τη χρησιμότητά του.
Δεν είναι καθόλου παράλογο, λοιπόν, να εξετάζει η Πυροσβεστική Υπηρεσία την πιθανότητα ένταξης τέτοιων συσκευών στα μέσα που έχει στη διάθεσή της.
Η τεχνολογία είναι εδώ, για να μας βοηθήσει ακόμα μια φορά θα την αφήσουμε, άραγε, να το κάνει;
Πηγή: http://www.psmn.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=519&Itemid=1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου